
W trosce o zdrowie naszych pacjentów po raz drugi organizujemy wraz z Fundacją „Z uśmiechem przez życie” Dzień Profilaktyki do walki z rakiem jamy ustnej ” w tym roku wypada w dniu 17.03.2018 . Serdecznie zapraszamy ! Do zobaczenia Zespół Moto-Med
RAK JAMY USTNEJ to groźna i podstępnie przebiegająca choroba. Późne wykrycie nowotworu powoduje śmiertelność rzędu 50-60 % w ciągu 5-ciu lat. Reszta pacjentów, po leczeniu, żyje z dużymi okaleczeniami w obrębie twarzy. Jest to drugi, po raku krtani, pod względem częstości występowania w Polsce nowotwór złośliwy rejonu głowy i szyi. Ryzyko zachorowania dotyczy w ostatnich latach coraz częściej osób młodych, niepalących, głównie zakażonych wirusem HPV 16 i 18, palaczy i alkoholików. Nie wiemy jeszcze jaki wpływ na tego raka ma E-papieros. Stwierdzono, że wskaźnik przeżywalności związany jest ściśle ze stadium zaawansowania choroby nowotworowej – dlatego tak istotna jest wczesna diagnostyka.
Lekarz dentysta powinien być lekarzem pierwszego kontaktu w profilaktyce nowotworów tego rejonu ciała ciała. Badania kontrolne powinno być przeprowadzane przynajmniej raz na rok (a u pacjentów o podwyższonym ryzyku – z wieloma czynnikami ryzyka lub z nowotworem w wywiadzie chorobowym bądź rodzinnym – raz na 6 miesięcy). Powinno ono obejmować badanie zewnątrzustne i wewnątrzustne, z badaniem węzłów chłonnych, wszelkich asymetrii, bolesności uciskowej oraz wnikliwym oglądaniem śluzówki przedsionka jamy ustnej, jamy ustnej właściwej i gardła.
Rak jamy ustnej to nowotwór najczęściej diagnozowany u osób:
- Palących i żujących tytoń,
- Nadużywających alkoholu,
- Po 4o-tym roku życia,
- Z chorobą nowotworową w wywiadzie,
- Zakażonych wirusem HPV16 i18.
Czynniki ryzyka raka jamy ustnej:
-
drażnienie błony śluzowej jamy ustnej – niedopasowane protezy, ostre brzegi zębów, nieprawidłowe uzupełnienia protetyczne, przewlekłe stany zapalne, wysoka / niska temperatura, spożywanie wysokoprocentowego alkoholu;
-
nieprawidłowa higiena jamy ustnej;
-
palenie i żucie tytoniu – przyczynia się głównie do występowania raka wargi dolnej (zwłaszcza w przypadku zwolenników fajki). Palenie tytoniu zwiększa ryzyko raka około 10 razy. Przy połączeniu z alkoholem ryzyko wzrasta do ponad 20 razy;
-
zakażenia wirusem wirusem brodawczaka Iudzkiego – HPV -16 i 18;
-
immunosupresja – obniżenie sprawności układu immunologicznego na skutek wrodzonych lub nabytych niedoborów odporności (np. pacjenci z AlDS) stosowania immunosupresji z powodu innych chorób (choroby układowe tkanki łącznej) i u pacjentów po przeszczepach narządów;
- niedobór witamin (głównie witamin A, C, grupy witamin B);
-
czynniki genetyczne – ryzyko nowotworu rośnie, jeśli stwierdzono raka wśród członków rodziny;
- zespół Plummera-Vinsona – czyli zanikowe zapalenie błony jamy ustnej kącików ust. Występuje częściej u kobiet. Charakterystyczne są cienkie, blade wargi, pęknięcia w kątach ust, wygładzony język, utrata masy ciała, trudności w połykaniu.
-
zmiany przednowotworowe, czyli stwierdzone klinicznie lub w badaniu histologicznym lokalne zmiany morfologiczne, które wiążą się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka. W przypadku raka jamy ustnej zaliczamy do nich: leukoplakię i erytroplakię.
Rak jamy ustnej to nowotwór złośliwy dotyczący najczęściej:
- języka,
- wargi, zwłaszcza dolnej,
- dna jamy ustnej,
- migdałków,
- części ustnej gardła
- ślinianek przyusznych.
Szybko rozpoznany rak jamy ustnej jest w 80% wyleczalny, można więc z nim skutecznie walczyć. Rak jamy ustnej często rośnie nie dając dużych zmian na powierzchni, nacieka w głąb tkanki. Zmiany na błonach śluzowych prowadzące do powstania raka niecharakterystyczne, często niebolesne.
W gabinetach stomatologicznych na szerszą skalę należy stosować testy i nowoczesne instrumenty np. lampy diagnostyczne, które ułatwiają wykrywanie i skuteczne leczenie pacjentów.
Objawy, które mogą dawać nowotwory jamy ustnej:
-
niegojące się owrzodzenie w obrębie warg, języka, dziąseł lub wewnętrznej stronie policzków, które łatwo krwawi;
-
wyczuwalny guzek lub zgrubienie w obrębie policzków, warg lub na wyrostku zębodołowym;
-
utrata czucia lub drętwienie w obrębie jamy ustnej, warg i języka;
-
białe lub czerwone plamki na dziąsłach, języku lub błonie śluzowej;
-
trudności przy przeżuwaniu lub połykaniu pokarmów;
-
uczucie dławienia, przeszkody w gardle bez znanej przyczyny;
-
bolesność lub niewyjaśniony ból w obrębie jamy ustnej
-
obrzęk żuchwy lub szczęki powodujący złe dopasowanie noszonej wcześniej protezy;
-
zmiana barwy głosu;
-
ograniczona ruchowość i bóle języka;
-
szczękościsk;
-
nieprzyjemny zapach z ust.
Potencjalnie złośliwiejące (przedrakowe) schorzenia to:
-
świetlane zapalenie kątów ust
-
liszaj płaski; są również przypadki dysplazji o lichenoidalnym wyglądzie (dysplazja lichenoidalna);
-
postać tarczkowa tocznia rumieniowatego;
-
włóknienie podśluzówkowe;
-
atypia u pacjentów z obniżoną odpornością;
-
dyskeratoza wrodzona;
-
zespół Patersona-Kelly’ego (dysphagia sideropenica, zespół Plummera-Vinsona);
-
leukoplakia: mający postać szarobiałkowej plamy rozrost nabłonka, który ulega rogowaceniu. Przed pojawieniem się typowej białawej plamy, wcześniej stwierdza się zmętnienie nabłonka. Leukoplakia poprzedza rozwój raka prawie 50% przypadków;
-
erytroplakia: ma postać czerwonej plamy. Występuje rzadziej od poprzedniej zmiany, jednak częściej niż leukoplakia ulega transformacji nowotworowej;
-
brodawczaki, drobne kalafiorowate guzy występujące na błonie śluzowej policzków, warg, języku. Zwykle niebolesne, mają dużą tendencję do krwawień. Niekiedy od początku mają charakter raka brodawkowatego;
-
Choroba Bowena